5 x Nantes: volg de Groene Lijn
Na de sluiting van zijn scheepswerven moest Nantes zichzelf heruitvinden. Hoe de Franse stad aan de Loire daarin geslaagd is, ontdek je als je wandelt langs de Ligne Verte: een parcours van 22 km langs highlights én publieke kunstwerken (die elke zomer aangroeien). We volgen de groene lijn door vijf stadsdelen in het centrum.
1. Quartier Graslin
Sinds de Loire haar handelsfunctie verloor, is ze naar het zuiden teruggedrongen. Rond het Île Feydeau werd de rivier begin vorige eeuw gedempt. De kaden zijn er wel nog, met statige handelspanden, herkenbaar aan de mascerons op de gevels: burleske gezichten van goden, beesten en negerkoppen. Wie handel zegt, zegt Place de la petite Hollande. De levendige Place Royale verbindt de Place Graslin middels een winkelstraat, naar een 18de-eeuwse dramaturg de rue Crébillon genoemd, die op haar beurt shoppers hier doet crébilloner (geldschieten). Bijvoorbeeld in de Passage Pommeraye, een schitterende overdekte winkelgalerij in drie etages met veel licht en kant-en-klare filmdecors. Tegenover het theater moet je zeker een lokale muscadet gaan drinken in de belle-époquebrasserie La Cigale.
2. Quartier du Bouffay
Van het middeleeuwse Nantes is enkel het stratenplan bewaard. In het stadscentrum struinen we door gezellige straatjes met horeca en neringdoeners. De tijd dat op de Place du Bouffay de terechtstellingen plaatsvonden is lang voorbij. Vandaag verwijst er het van zijn sokkel stappende standbeeld Pas à coté symbolisch naar de Nantais, die graag buiten de lijntjes kleuren. Ook in de zijstraatjes treffen we ludieke knipoogjes, zoals de oosterse kruidenier Indochine in de rue de Bouffay die een gelukskat tooit met het kapsel van de zanger van de gelijknamige popgroep. Waarop de slager aan de overkant ook zijn gevel volhing met beestenkoppen met pruiken, en de Afrikaanse kapper ernaast een harige jak in zijn etalage zette. Nog meer fijnzinnige Franse humor: langs de Cours Roosevelt – waar ooit de Loire stroomde – spelen op het Île Feydeau kinderen feydball op een scheef croissantvormig voetbalveld.
3. Kasteel buiten Bretagne
Het kasteel van de hertogen van Bretagne is een indrukwekkend bouwwerk. Een interactieve digitale animatie illustreert de groei ervan. De Bretoense hertog Frans II droomde van grandeur en maakte met dit fort een vuist naar zijn hebberige Franse buur. Vergeefs, want het hertogdom werd samen met zijn dochter Anne (die zelfs twee keer koningin van Frankrijk werd) ingepalmd. Zij verfraaide het kasteel, dat vrij te betreden is: je kunt op het binnenplein en helemaal over de omwalling lopen. Binnenin leer je meer over het kasteel zelf, maar ook over de stad, die eigenlijk niet eens meer in Bretagne ligt. Hoewel geen mens er Bretoens spreekt, zijn de straatnaambordjes toch tweetalig. De permanente expo staat ook stil bij de rol van de scheepvaart voor de stad, en verhult de slavenhandel niet.
4. Schone kunsten en tuin
De groene lijn leidt ons verder over het Fochplein, dat in de volksmond nog steeds de Place Louis XVI heet, naar de zuil met de koning, richting het Musée des Arts. Dat bevat een groot aantal klassieken en modernen, van Jordaens en Rubens tot Picasso en Kandinsky, en een vleugel die een modern kunstwerk op zich is. De groene lijn loopt onverstoorbaar verder richting Jardin des plantes: een grote Engelse landschapstuin die een ontmoetingsplaats is voor de Nantais, met een speeltuin en restaurant. Dankzij de scheepvaart zijn hier bomen, planten (o.m. een grote collectie camellia’s) en kruiden uit de hele wereld verzameld. De tuin wordt nog meer verfraaid met speelse kunstwerken, onder meer van Claude Ponti en Jean Jullien. De uitgang geeft uit op het station. Wie dus per trein aankomt in Nantes, belandt meteen in het groen.
5 Unieke plek
Via het station lopen we de andere kant op. We zien de Erdre bovengronds komen als een kanaaltje naar een Loire-arm. De installatie Nymfea is hier enkel te zien als het donker is. Op het water wordt een video geprojecteerd van een vrouwenhoofd onder water, zo levensecht dat je haar uit het water wilt redden. Vlakbij staat een restant van een parel aan de kroon van Nantes: koekjesfabriek LU (Lefèvre-Utile), ooit een belangrijke werkgever in de stad. Het paternalistische LU bouwde er ook arbeiderswoningen. Eén van ooit twee fraaie torens die toegang gaven tot het fabrieksterrein is bewaard. Hij maakt nu deel uit van de Lieu Unique, een complex met concertzalen, exporuimten, boekhandel, horeca enzovoorts. Een mooi voorbeeld van hoe Nantes zich profileert met aan de locatie verbonden cultuur en iedereen laat delen in kunst met een hoek af, een pas à coté.